Witamina ADEK
Zdrowy tryb życia obejmuje dostarczanie do organizmu wszystkich niezbędnych minerałów i składników odżywczych. W niektórych wypadkach suplementacja powinna objąć także związki rozpuszczalne w tłuszczach. Wyjaśniamy, czym jest witamina ADEK, jakie jest jej działanie i dlaczego warto zadbać o jej odpowiedni poziom.
Czym są witaminy ADEK?
Rozpuszczalne w tłuszczach witaminy A, D, E i K określa się nieraz jednym terminem – witamina ADEK. W przeciwieństwie do witamin rozpuszczalnych w wodzie (np. B1, B12 czy C), związki z grupy ADEK są magazynowane w naszym organizmie. Dostarczanie ich w odpowiednich ilościach jest niezmiernie ważne. Nawet niewielkie niedobory witamin ADEK mogą negatywnie wpłynąć na funkcjonowanie organizmu.
Przyjrzyjmy się temu, jakie działanie ma każda witamina ADEK. Dzięki temu jeszcze lepiej zrozumiemy konieczność stosowania regularnej suplementacji.
Działanie witaminy A
Pierwsza z grupy rozpuszczalnych w tłuszczach, jest witamina A. Należy ona do karotenoidów, spośród których za najważniejszą substancję uznaje się retinol. Z punktu widzenia organizmu, witamina A jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Chroni przed rozwojem nowotworów – ogranicza ryzyko ich wystąpienia lub spowalnia rozwój choroby. Nie sposób pominąć znaczenia witaminy A dla procesu widzenia. Jej niedobory to jedna z przyczyn kłopotów ze wzrokiem.
Witamina A odkładana jest w tkance tłuszczowej oraz wątrobie. Chociaż trudno doprowadzić do niedoboru, należy kontrolować ilości tej substancji dostarczane do organizmu. Do pozostałych funkcji witaminy A w organizmie należą:
- Wsparcie procesów regeneracyjnych komórek i gojenia ran
- Ochrona nabłonka układu oddechowego przed drobnoustrojami, bakteriami i wirusami
- Pomoc w zapobieganiu zakażeniom
- Wzmacnianie skóry, włosów i paznokci
- Pobudzanie szpiku kostnego do produkcji czerwonych krwinek
- Wpływ na potencję u mężczyzn
Działanie witaminy D
Witamina D to kolejny związek rozpuszczalny w tłuszczach. Obecna w organizmie witamina D ma ogromy wpływ na wchłanianie wapna i fosforu, a co za tym idzie – rozwój kości. Zapotrzebowanie na nią jest szczególnie wysokie w pierwszych latach życia dziecka, gdy szybko postępuje proces kształtowania się szkieletu kostnego.
U ludzi dorosłych witamina D sprzyja zapobieganiu rozwojowi groźnych chorób, takich jak nadciśnienie tętnicze i inne problemy układu krążeniowego, alergii oraz cukrzycy. Niewystarczające stężenie tego związku we krwi prowadzi do poważnych kłopotów ze zdrowiem. Należą do nich miedzy innymi bóle mięśni i kości, słaba kondycja, bezsenność, ogólne osłabienie i inne. Dorośli, u których wystąpił niedobór witaminy D są ponadto narażeni na zwyrodnienia układu kostnego i bardziej podatni na złamania.
Działanie witaminy E
Trzecia w kolejności jest witamina E – to grupa związków organicznych, takich jak tokoferole i tokotrienole. Zaraz obok witamin A i C, witamina E uznawana jest za jeden z najsilniejszych przeciwutleniaczy. Oznacza to, że w naturalny sposób spowalnia procesy starzenia się komórek. Potrafi też zatrzymać lub wyhamować rozwój chorób układu sercowo-naczyniowego oraz nerwowego. Witaminę E często można spotkać w kosmetykach, ponieważ ma niezwykle dobroczynny wpływ na skórę i przebieg procesu gojenia się ran.
Rolę witaminy E można dostrzec także w sposobie funkcjonowania układów rozrodczych kobiety i mężczyzny. U kobiet związek ten wpływa na hormon gonadotropowy, regulując przez to pracę jajników. Ma duże znaczenie dla procesu owulacji, zagnieżdżenia zarodka i dalszego przebiegu ciąży. Dla mężczyzn witamina E jest istotna dla prawidłowej produkcji nasienia. Wpływa też na poprawę krążenia, a co za tym idzie – potencji.
Niedobór substancji jest dla człowieka bardzo groźny. Może być przyczyną rozwoju chorób metabolicznych. W dłużej perspektywie braki witaminy E sprzyjają wystąpieniu miażdżycy, choroby wieńcowej bądź nowotworu.
Działanie witaminy K
Słynna witamina ADEK kończy się na związku chemicznym który przybiera trzy formy – filochinon, menachinon i menadion. Są to odmiany witaminy K. Jej działanie dla organizmu opiera się przede wszystkim na tworzeniu czynników krzepnięcia krwi. Oprócz tego, witamina K uczestniczy w metabolizmie tranki kostnej oraz przemianach wapnia.
Witamina K jest szczególnie istotna dla osób cierpiących na chorobę Alzheimera oraz pacjentów po wylewach. Jej właściwości określa się jako przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwgrzybicze i antybakteryjne. Występujący przewlekle niedobór witaminy K jest przyczyną wielu groźnych chorób. Należą do nich osteoporoza, niedokrwistość, zaburzenia krzepliwości krwi, żółtaczka i uszkodzenie wątroby.
Dlaczego warto suplementować witaminy ADEK?
Ponieważ związku określane jako witamina ADEK są magazynowane w organizmie człowieka, ich znaczny niedobór zdarza się niezwykle rzadko. Z drugiej strony, ponieważ rozpuszczają się wyłącznie w tłuszczach, ich prawidłowe dostarczenie może stanowić nie lada wyzwanie.
Organizm pacjentów, którzy walczą z chorobami trzustki lub cierpią na upośledzenie wydzielania żółci, nie produkuje lipazy trzustkowej. To enzym niezbędny do rozpuszczenia witamin ADEK. W takim przypadku odpowiednia suplementacja stanowi jedyny sposób na zapobieganie groźnym dla zdrowia niedoborom.
W przypadku suplementowania witamin A, D, E oraz K, kluczowe znaczenie ma równowaga. Niebezpieczny jest zarówno niedobór tych związków, jak również ich nadmiar. Z tego względu nigdy nie należy przekraczać zaleconej przez lekarza dawki i regularnie wykonywać badania diagnostyczne.
Źródła:
